W TSR chodzi o pomoc terapeutyczną, której cel polega na budowaniu przez klienta, przy pomocy terapeuty, takiego fragmentu rzeczywistości, w którym będzie miał on możliwość zaspokojenia swoich potrzeb w sposób przydatny, pomocny i do zaakceptowania.
Zakłada się, że tylko w procesie poszukiwania i aktywizowania dotychczas sprawdzonych rozwiązań można osiągnąć cel terapii.
Wymaga to dokładnego przeanalizowania:
- potrzeb klienta, a nie jego problemów
- jego zasobów i mocnych stron, a nie deficytów i zaburzeń
- jego dotychczasowych osiągnięć, a nie porażek i potknięć
- wyjątków od sytuacji problemowej, a nie częstości występowania i rozmiarów problemu wyraźnego nakreślenia i budowania pożądanej przyszłości, zamiast zajmowania się mroczną, trudną i odbierającej siły przeszłością.
W rezultacie treścią pracy terapeutycznej w ramach TSR są mocne strony jednostki, jej potencjalne możliwości, nadzieja, wiara, sukces i doświadczone zadowolenie. Podstawą skuteczności TSR jest aktywność jednostki, która mając poczucie podmiotowości i kompetencji jest zazwyczaj gotowa do podjęcia próby zmian w swoim życiu.
Zadaniem terapeuty jest im tę prawdę uświadomić. Tradycyjnie, rozwiązywanie problemu polega na takich etapach, jak: opis problemu oraz zbieranie danych, ocena problemu, planowanie interwencji, interwencja, ewaluacja i kontynuacja. Po uznaniu przez terapeutę i przede wszystkim klienta, że problem został rozwiązany współpraca zostaje zakończona.
W podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniach terapeuta wraz z klientem wspólnie budują rozwiązania problemu. Zmiana terapeutyczna polega na budowaniu takiej rzeczywistości, która jest dla klienta najbardziej odpowiednia, tj. przydatna, pomocna i do zaakceptowania. Treść problemu z jakim przyszedł klient jest traktowana jako sposób na ujawnienie jego potrzeb i nie przewiduje się nadmiernej na niej koncentracji.
Ponadto, klient podczas terapii odszukuje w sobie potencjał, zasoby, mocne strony, tak by budować przyszłość opartą porządnej przyszłości, zamiast analizować mroczną przyszłość. Rolą terapeuty jest rozmowa z klientem oparta na dyskusji terapeutycznej o tym, co robi dobrze, co może robić lepiej, jakie inne rozwiązania są w jego zasięgu. U podstaw TSR leży przekonanie, że klient poprzez wyobrażenia sobie lepszej przyszłości wizualizuje ją sobie i czasem wcieli ją sobie w życie. To klient decyduje o swoim życiu, o tym by coś się w nim zmieniło.
Najważniejsza odmienność modelu TSR to: pozytywny język obecności czegoś, a nie braku, deficytu; celowe przeciwstawianie się utartym nawykom myślowym (językowym), dzięki którym łatwiej powiedzieć „czego się nie chce”, niż określić to, „czego się chce”, zabieg sprawiający, że klient może wyartykułować swoje dążenia i cele; równorzędna relacja klient – terapeuta; klient jako ekspert; zainteresowanie i koncentracja na odkrywaniu zasobów klienta; określone narzędzia (praca na zasobach): skalowanie, komplementowanie, reframing (przeformułowanie), pytanie o cud; anormatywność, czyli postawa „nic nie wiem”, która sprzyja głębokiemu słuchaniu dzięki unicestwieniu wszelkich apriorycznych założeń i „nadruków mentalnych”, pomagająca zawiesić wszelkie osądy.
O specyfice TSR, jako metodzie terapeutycznej, stanowi wykorzystanie tego, co jest „zdrowe”, koncentracja na tym, co się sprawdza i jest dostępne w osobie i świecie klienta, pary, rodziny czy zespołu. Unika się dzięki temu, tak powszechnego w innych podejściach terapeutycznych, skupiania na problemach, diagnozowania zaburzeń i deficytów, czyli poruszania się w świecie patologii. Zamiast tego współpraca terapeuty i klienta koncentruje się na elementach zdrowia psychicznego klienta, uświadomieniu jego potrzeb i możliwości osiągania celów, diagnozowaniu jego zasobów, a także na umiejętnościach radzenia sobie z problemami, których zmienić nie można.
Założenia TSR oferują terapeutom inne spojrzenie na problemy klientów, tj. w sposób pozytywny oraz samych klientów, tj. ich mocnych stron. Wskazane podejście dotyczy zdroworozsądkowego podejścia do życia oraz praktyki terapeutycznej nabytej przez doświadczenie w pracy z różnymi klientami. Powyższy model ma charakter uniwersalny i jest stosowany na całym świecie, tj. np. w USA, Holandii, Australii, Korei. Zastosowanie TSR znajduje w obszarze ochrony zdrowia psychicznego między innymi w pracy z klientami uzależnionymi od środków chemicznych, z osobami stosującymi i doznającymi przemocy domowej, z osobami z zaburzeniami odżywiania (anoreksja i bulimia) oraz osobami doświadczającymi zaburzeń nastroju, objawów psychotycznych, ADHD i tendencji samobójczych. Metoda ta może być stosowana z powodzeniem we wszelkich rodzajach poradnictwa: w pracy psychologa, poradnictwie duszpasterskim, psychiatrycznym, edukacji, pracy socjalnej, kuratorskiej, a także w zarządzaniu zespołami pracowniczymi czy też coachingu. Model ten sprawdza się zarówno w pracy indywidualnej, pracy z parami, całymi rodzinami, jak i w pracy grupowej. Jest wykorzystywany w różnych instytucjach, na przykład w ośrodkach terapeutycznych, pomocy społecznej, ośrodkach usług rodzinnych.